100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΣΑΜΟΘΡΑΚΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑ ΜΝΗΜΗΣ ΣΤΟΝ ΝΑΥΑΡΧΟ ΠΑΥΛΟ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗ ΤΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟ ΗΡΩΑ ΤΩΝ ΒΑΛΚΑΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ

                                             

1912 - 2012

  

      Στις 30 Σεπτεμβρίου του 1912,  τέσσερις χριστιανικές  βαλκανικές χώρες, Ελλάδα, Σερβία, Μαυροβούνιο και Βουλγαρία, έστειλαν κοινό τελεσίγραφο στην Τουρκία με το οποίο ζητούσαν τη διασφάλιση της αυτονομίας των εθνικών τους μειονοτήτων, που ζούσαν στο έδαφός της.

     Η Τουρκία, όπως ήταν φυσικό, απέρριψε το τελεσίγραφο, το οποίο έμεινε στην ιστορία γνωστό ως «Διακοίνωση των Τεσσάρων Χριστιανικών Κρατών» με αποτέλεσμα η σύγκρουση να είναι αναπόφευκτη.

     Οι εξελίξεις ήσαν ραγδαίες. Στις 5 Οκτωβρίου του 1912, ημερομηνία που εξέπνεε το τελεσίγραφο, κηρύχθηκε  και επίσημα ο Α' Βαλκανικός  Πόλεμος ο οποίος, έληξε με την υπογραφή της Συνθήκης του Λονδίνου (Μάιος 1913).

    Η Συνθήκη αυτή, διπλωματική και αόριστη, δεν καθόριζε τα σύνορα μεταξύ των βαλκανικών χωρών αλλά μεταξύ Οθωμανικής αυτοκρατορίας και αυτών.

    Οι Μεγάλες Δυνάμεις, πρόσφεραν προστασία στις Βαλκανικές χώρες κατά το δοκούν. Μεγάλο θύμα η Ελλάδα με τη Μακεδονία και τη Θράκη που τις διεκδικούσε η Βουλγαρία. Το μοίρασμά τους προκάλεσε και το Β’ Βαλκανικό  Πόλεμο (1913) .  

    

     Φέτος, με αφορμή τη  συμπλήρωση 100 χρόνων από την έναρξη των Βαλκανικών Πολέμων (1912) και την απελευθέρωση της Σαμοθράκης (19-10-1912), έχουμε ιερό χρέος να αναφερθούμε σε μια από τις πιο ηρωικές μορφές που κυριάρχησαν τότε, του Παύλου Κουντουριώτη.

     Γεννήθηκε στην Ύδρα το 1855. Καταγόταν από αρχοντική ναυτική οικογένεια και ακολουθώντας την ναυτική της παράδοση, το 1875 κατετάγη στο Βασιλικό Ναυτικό. Απεβίωσε στις 22 Αυγούστου 1935 στο Παλαιό Φάληρο και ενταφιάστηκε, κατόπιν επιθυμίας του, στον οικογενειακό τους τάφο στην Ύδρα. Το όνομά του έχει δοθεί μέχρι σήμερα σε 4 πλοία του Πολεμικού Ναυτικού: Στο τελευταίο από αυτά, τη  φρεγάτα «Κουντουριώτης» ο θυρεός της, φέρει το Σταυρό και από κάτω την ημισέληνο με τη φράση «ΠΛΕΩ ΜΕΘ' ΟΡΜΗΣ ΑΚΑΘΕΚΤΟΥ»,η οποία  αναγραφόταν στο σήμα που έστειλε ο Ναύαρχος Κουντουριώτης, κατά την καταδίωξη του Τουρκικού Στόλου στη Ναυμαχία της Έλλης. Ο Σταυρός επί της ημισελήνου συμβολίζει την νίκη του ορθοδόξου Ελληνικού έθνους επί του Τουρκικού.

                                                         ***

     Με την έκρηξη του Α' Βαλκανικού Πολέμου (5-10-1912), ο Ελληνικός Στόλος επιθεωρείται στο Φάληρο από τον Βασιλέα Γεώργιο Α και τον Πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο. Εκεί, διαβάζεται η διαταγή προαγωγής του Παύλου Κουντουριώτη σε Υποναύαρχο και ορισμού του ως  Αρχηγού  του Στόλου του Αιγαίου.

     Μετά τις προσφωνήσεις των πολιτικών και τις ευχές του Βασιλέως, οι επίσημοι αποχωρούν και στις 13:30 ο ελληνικός στόλος αποπλέει. Ακολουθεί το πρώτο πολεμικό σήμα (ΗΩΠ: 051330/10/1912): προς όλα τα πλοία :

"Η Α.Μ. ο Βασιλεύς στέλνει θερμάς ευχάς υπέρ της επιτυχίας του ιερού αγώνος μας. Αι δάφναι των ενδόξων πολέμων του Ελληνισμού πληρούσι πολλάς σελίδας της Ιστορίας και έχει ακράδαντον πεποίθησιν ότι ο ημέτερος στόλος σήμερον θα προσθέσει μίαν ένδοξον σελίδα εις την ιστορία του Ναυτικού".  

Ο Αρχηγός Στόλου ΑΙΓΑΙΟΥ

                                                                                        Υποναύαρχος  

                                                                                 Παύλος Κουντουριώτης

      Αυτός, ο ήρωας, άνθρωπος της λιτής και ασκητικής ζωής, πρωτοστάτησε στην απελευθέρωση της Σαμοθράκης (19-10-1912) και των άλλων νησιών του ανατολικού Αιγαίου. Με τις αποφασιστικές ναυμαχίες της Έλλης (3 Δεκεμβρίου 1912) και της Λήμνου (5 Ιανουαρίου 1913), έτρεψε  τον Οθωμανικό Στόλο σε φυγή εξαναγκάζοντάς τον να επιστρέψει και να κλειστεί στα Στενά και να εξασφαλιστεί η ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο.

     Αντί να τον περιγράψουμε εμείς, παραθέτουμε το τηλεγράφημα που έστειλε ο Τούρκος Υπουργός Ναυτικών στον Αρχηγό του τουρκικού στόλου, πριν από τη ναυμαχία της Έλλης.

Επί του Αβέρωφ θα επιβαίνει, όπως πληροφορούμαι, ο αρχηγός του ελληνικού στόλου, ο Κουντουριώτης, άριστος αξιωματικός, με πείρα, με θάρρος και πλείστες άλλες ναυτικές αρετές. Ο Κουντουριώτης είναι εκ των αρίστων αξιωματικών.

Ο Υπουργός των Ναυτικών

Μαχμούτ Μουκτάρ

                                                           ***

 Υπήρξε :

·         Δυο φορές, Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας. 1924 -1925 και 1929.

·         Δυο φορές, Αντιβασιλέας. 1920 και 1921-1922.

·         πρώτος αξιωματικός του Ναυτικού που του απενεμήθη  ο βαθμός του Υποναυάρχου (1911)

·         πρώτος Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού (1912).

·         πρώτος αξιωματικός του Ναυτικού που του απενεμήθη ο βαθμός του Αντιναυάρχου (1913)

·         πρώτος κυβερνήτης ελληνικού πολεμικού, του εύδρομου "Μιαούλης", που έκανε για πρώτη φορά (1901} υπερπόντιο εκπαιδευτικό πλου Ναυτικών Δοκίμων, στην Αμερική, διαπλέοντας επί τέσσερις μήνες τον Ατλαντικό σχεδόν αποκλειστικά με πανιά.

·         Υπουργός των Ναυτικών σε τρεις διαφορετικές κυβερνήσεις ( 1916, 1917 και 1919).

·         Υπασπιστής του βασιλέα Γεωργίου Α  (1908). 

                                                        ***
     Αξιομνημόνευτα είναι τα περιστατικά που δείχνουν τη βαθειά  πίστη του στο Θεό :

ü  Το ξημέρωμα της 3 Δεκεμβρίου 1912, πριν αποπλεύσει για τη ναυμαχία της Έλλης, έστειλε στην Κυβέρνηση  το ιστορικό «σήμα επίθεσης»

"Μέ τήν δύναμιν του Θεού, τάς ευχάς τού Βασιλέως μας και έν ονόματι του δικαίου καί μέ τήν πεποίθησιν της νίκης, πλέω μεθ' ορμής ακαθέκτου εναντίον των εχθρών του Γένους"

ü  Στις 26 Ιουνίου του 1913, το αντιτορπιλικό «Δόξα» κατέπλευσε στον όρμο της Καβάλας και κατέλαβε την πόλη. Την επόμενη μέρα, ο Ναύαρχος Κουντουριώτης με το επιτελείο του, μέσα σε μια πανηγυρική ατμόσφαιρα αποβιβάζεται και πηγαίνει στο Διοικητήριο και στην Εκκλησία όπου παρίσταται στη δοξολογία για την απελευθέρωσή της. Το απόγευμα στέλνει από το θωρηκτό «Αβέρωφ» ένα αξέχαστο ραδιοτηλεγράφημα:

"Εξ Αβέρωφ τη 27 Ιουνίου1913, ώρα 5 και 30' μμ. Σήμερον επισήμως προκηρύχθη η κατάληψις της Καβάλας. Εκαθαρίσαμεν τα περίχωρα από τους κομιτατζήδες και ικανούς Βουλγάρους στρατιώτας αδέσποτους. Ο ενθουσιασμός είναι μέγιστος. Οι Τούρκοι συμμετέχουσι πλήρως αυτού. Κουντουριώτης."

ü  Στις 15 Νοεμβρίου 1926, στην Αθήνα, συνέταξε ιδιόχειρα τη Διαθήκη του. Δημοσιεύτηκε στο Πρωτοδικείο Αθηνών, την 22 Μαΐου 1936, δια του υπ. Αριθ.1784/1936 Πρακτικού και κηρύχτηκε κυρία με την 4755/1936 Απόφασή του.   

                                             Η  Διαθήκη μου

"Έζησα πιστός εις την Χριστιανικήν Θρησκείαν και εις την Ανατολικήν Ορθόδοξον Ελληνικήν Εκκλησίαν. Ηγάπησα δι όλης της ψυχής μου την Πατρίδαν μου. Κατά το μέτρον των δυνάμεων μου και τη βοηθεία του Θεού εξετελεσα το καθήκον μου. Ατενίζω ήρεμος την κρίσιν της ιστορίας

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..Όλη μου η στοργή ανήκει εις την Ύδραν , όλη μου η ψυχή εύχεται προς τον Θεόν διαπύρως να φυλάττει την Ελλάδα.

Εν Αθήναις 15 Νοεμβρίου 1926

Παύλος Κουντουριώτης"

                                                                                     

                                                                                      Οκτώβριος   2012

                                                                         ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ  ΝΙΚΟΛΑΟΣ

                                                                                  Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)